Co to jest bot?
Bot to aplikacja, którą można zaprogramować do wykonywania wielu różnorodnych zadań. Boty są szybsze niż człowiek, zautomatyzowane i idealne do wykonywania powtarzalnych operacji. Dzięki temu ludzie mogą wykorzystywać swoje umiejętności w innych obszarach.
Co oznacza termin „botting”?
Jest to działanie bota uruchomionego w oparciu o wcześniej zdefiniowane instrukcje, aktywującego się po otrzymaniu odpowiedniego triggera lub sygnału wejściowego. Dzięki sztucznej inteligencji bot wykonuje określone zadanie tyle razy, ile jest to konieczne. Używając terminów z naszego ludzkiego świata - boty mają ułatwiać nam życie osobiste i zawodowe. Są one na przykład wdrażane przez sklepy internetowe do obsługi zapytań klientów. Podają skróconą ścieżkę do informacji, dzięki czemu pracownicy sklepu nie muszą odbierać telefonów czy wysyłać e-maili.
Jeśli chodzi o świat biznesu, boty mogą wyszukiwać dane w Internecie, a nawet optymalizować treści SEO i sprawiać, że firma znajdzie się na wyższej pozycji w wyszukiwarkach. Co najważniejsze, boty odpowiedzialne są za powtarzalne zadania, które w standardowej sytuacji musiałby wykonywać człowiek. Dzięki temu pracownicy nie marnują czasu i mogą skupić się na operacjach wymagających ludzkiej interwencji.
Takie boty określane są mianem „dobrych”, gdyż zostały zaprojektowane, aby pomagać człowiekowi. Niestety istnieją również „złe boty”, czyli zautomatyzowane programy komputerowe używane do włamywania się na konta czy rozprzestrzeniania złośliwego oprogramowania.
5 zalet i wad botów w kontekście biznesu
5 największych zalet botów
Boty są zawsze aktywne
Boty działają 24/7/365, dzięki czemu zapewnisz obsługę klienta zawsze gdy jest to potrzebne i na bieżąco monitorujesz systemy biznesowe.
Boty zwiększają wydajność
Dzięki botom ludzie nie muszą wykonywać powtarzalnych zadań i mogą skupić się na istotnej pracy. Wiele rutynowych operacji realizowanych jest automatycznie przez AI.
Boty są skalowalne
Boty mogą bez problemu dopasowywać się do potrzeb operacyjnych przedsiębiorstwa, podejmując się większej liczby zadań, dzięki czemu procesy są zawsze zoptymalizowane.
Boty są konsekwentne w działaniu
Boty mogą wykonywać te same procesy wielokrotnie bez popełniania błędów (o ile są poprawnie zaprogramowane), w przeciwieństwie do ludzi, którym zdarzają się pomyłki.
Boty są przyjazne dla użytkownika
Boty mogą obsługiwać konsumentów: odpowiadają na zapytania, towarzyszą klientowi przez cały proces zakupu i dbają o wysoki poziom jego satysfakcji.
5 największych wad botów
Boty są złożone
Niektóre typy botów, takie jak chatboty, mogą wymagać znacznych inwestycji i kompleksowego szkolenia, aby nadawały się do obsługi klienta.
Boty są zawodne
Boty są tak dobre, jak oryginalne oprogramowanie i dane, których dostarczył im człowiek. Dlatego mogą popełniać błędy, np. popełniać gafy wobec klientów czy źle zarządzać danymi.
Boty to tylko technologia
Boty, jak każda technologia, ulegają czasami awariom, które mogą spowodować poważne problemy, jeśli nie wdrożysz odpowiedniej polityki tworzenia kopii zapasowych danych i planów ciągłości działania.
Boty są uzależniające
Jeśli firmy nadmiernie wykorzystują boty i niewłaściwie nimi zarządzają, może to spowodować zniechęcenie klientów lub być postrzegane przez pracowników jako zagrożenie dla ich stanowisk pracy.
Boty nie są empatyczne
Chatboty mogą symulować empatię, ale nie mają ludzkich uczuć, dlatego prowadzenie przez nie trudnych rozmów z bardzo zirytowanymi klientami nie jest zalecane, gdyż może to spowodować więcej szkody niż pożytku.
Definicja dobrego bota
Istnieje kilka różnych typów dobrych botów, które mogą przyczynić się do transformacji biznesu i zmienić sposób interakcji z konsumentami:
Chatboty
Dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji oraz rozumieniu i przetwarzaniu języka naturalnego, chatboty mogą symulować rozmowę z człowiekiem. W zależności od poziomu przeszkolenia, chatboty mogą odpowiadać na pytania klientów, przyjmować zamówienia, udzielać wskazówek dotyczących rozwiązywania problemów, etc. Można je wdrożyć na dowolnej platformie, np. w postaci okienka pop-up na stronie internetowej czy w popularnych aplikacjach do czatowania, takich jak WhatsApp czy Facebook Messenger.
Co istotne, czasy chatbotów, które złościły klientów swoją ograniczoną wiedzą, już dawno minęły. Nowoczesne boty są coraz częściej niezawodne i potrafią wywołać w kliencie wrażenie, że rozmawia on z człowiekiem. Wraz z pojawieniem się rozbudowanych modeli językowych, w tym ChatGPT OpenAI i Google Bard, możliwości botów stają się coraz bardziej podobne do ludzkich. Są inteligentne - i co najważniejsze - bardzo przydatne w dużych i małych firmach.
Crawlery
Te warianty botów, znane również jako pająki, są wykorzystywane przez gigantów, takich jak Google, do odwiedzania stron WWW, a także skanowania, gromadzenia i indeksowania treści w celu wykorzystania ich w wynikach wyszukiwania. Chociaż boty te są niezbędne do aktualizowania wyszukiwarek, mogą również okazać się nieocenioną pomocą dla przedsiębiorstw. Firma może na przykład wykorzystać je do oceny poziomu optymalizacji treści zawartych na jej stronie WWW pod kątem widoczności i łatwości znalezienia przez wyszukiwarki.
Boty monitorujące
Boty umożliwiają automatyzację monitorowania systemów firmowych: analizują poziomy wydajności, sprawdzają bezpieczeństwo, optymalizują zarządzanie zasobami, jednym słowem czuwają nad infrastrukturą 24/7. W przypadku wykrycia problemu, np. potencjalnego naruszenia bezpieczeństwa lub awarii serwera, boty automatycznie wysyłają alerty do firmy, aby mogła szybko podjąć odpowiednie działania.
Boty społecznościowe
Boty społecznościowe, podobnie jak chatboty, zostały zaprojektowane do wspierania firm, tyle że w środowisku social mediów. Publikują treści w zaprogramowanym czasie, zbierają dane z rozmów online na temat produktów i usług firmy przydatne do analiz oraz zapewniają podstawową obsługę klienta, np. pomoc w kierowaniu konsumentów do odpowiednich stron WWW lub kanałów kontaktowych. Jednak boty społecznościowe są również wykorzystywane do złośliwych działań (patrz poniżej „Rodzaje złych botów”).
Shopboty
Przydatne dla konsumentów, shopboty (czyli boty porównujące ceny) skanują oferty sklepów internetowych, aby zlokalizować najlepsze okazje dla danego produktu lub usługi. Wyniki są wyświetlane na czacie, w przeglądarce internetowej lub wysyłane mailem. Shopbot zazwyczaj podaje link do najbardziej atrakcyjnej oferty, dzięki czemu konsument może przejść bezpośrednio do witryny e-commerce i złożyć zamówienie.
Shopboty mogą również wyszukiwać kupony rabatowe i promocje pozwalające uzyskać dodatkową obniżkę ceny przed sfinalizowaniem płatności. Ułatwia to życie kupującym, ograniczając często oszałamiającą liczbę dostępnych ofert, a także pomagając w uzyskaniu znacznych oszczędności.
Definicja złego bota
Czy boty są niebezpieczne? Niestety, jak w przypadku każdej technologii, istnieje wiele przypadków, w których boty są wykorzystywane do złośliwych działań, które mogą wyrządzić firmom poważne szkody finansowe i wizerunkowe. Istnieje wiele rodzajów złych botów. Generują one około 20% całego ruchu internetowego. Dlatego warto wiedzieć, w jakiej postaci występują. Oto najczęściej występujące złe boty:
Boty spamujące
Roboty spamujące wysyłają do użytkowników, automatycznie i na masową skalę, niechciane wiadomości. Są zazwyczaj dostarczane drogą mailową w postaci spamu, ale mogą być również przekazywane za pośrednictwem SMS-ów, aplikacji do czatowania i innych kanałów. Wiele wiadomości to po prostu prymitywne próby reklamowania usług lub produktów firm o wątpliwej reputacji. Bardzo niepokojące jest to, zwłaszcza dla renomowanych firm, że boty mogą być również wykorzystywane do próby przeprowadzenia ataków phishingowych.
W takim przypadku użytkownik jest proszony o otwarcie załącznika, pobranie pliku lub kliknięcie linku zawartego w wiadomości.
Takie działania mogą prowadzić do zainstalowania na serwerach firmy złośliwego oprogramowania typu ransomware lub ujawnienia poufnych danych przedsiębiorstwa.
Boty DDoS
Boty Distributed Denial of Service (DDoS) „infekują” komputery, łącząc je w botnety. Tak utworzona sieć botów jest następnie używana do wysyłania ataków DDoS (i innych rodzajów ataków, w tym złośliwego oprogramowania). DDoS najpierw atakuje wybraną ofiarę - na przykład stronę WWW firmy - po czym generuje na niej strumień sztucznego ruchu. Strona jest przeciążona, co sprawia, że użytkownicy mają trudności z nawigowaniem po niej lub wręcz nie mają do niej dostępu, na przykład do czasu spełnienia żądań hakera.
Udany atak może spowodować ogromne straty finansowe i utratę reputacji przedsiębiorstwa. Przykładem jest atak DDoS na grupę renomowanych firm, który spowodował łączną stratę w wysokości 1 miliarda dolarów. Co było najbardziej zadziwiające? Atak został przeprowadzony przez piętnastolatka.
Boty zbierające dane (scraper bots)
Boty te atakują konkretną wybraną stronę WWW, pobierają jej zawartość, po czym tworzą jej dokładną kopię. Klon strony jest następnie promowany za pomocą SEO, postów w mediach społecznościowych, a nawet płatnych reklam. W jakim celu? To bardzo proste - aby przekierować ruch z oryginalnej strony na fałszywą. Skutkuje to kradzieżą bazy klientów, psuje wyniki finansowe i rankingi SEO, a jeśli wyrządzone zostaną wystarczająco duże szkody finansowe - zagraża utrzymaniu miejsc pracy.
Boty wypełniające dane uwierzytelniające (credential stuffing bots)
Bot używa danych logowania skradzionych z jednej usługi, aby uzyskać dostęp do systemu innej usługi. Jest to możliwe dlatego, że duża liczba internautów używa tych samych loginów i haseł w wielu usługach, zamiast za każdym razem tworzyć odrębne.
Stanowi to oczywiste zagrożenie dla osób fizycznych, ale również dla firm. Może spowodować naruszenie ochrony danych i narazić na niebezpieczeństwo dane klientów. Chociaż włamanie bota jest spowodowane nieodpowiednim zabezpieczeniem konta przez użytkownika, działanie to może doprowadzić do utraty reputacji przez firmę.
Boty klikające
Tego typu bot, zamiast włamać się do firmy w celu wyrządzenia szkody, atakuje reklamy online firmy. Symuluje kliknięcia w treści promocyjne, powoduje wyczerpywanie się budżetów reklamowych i fałszuje dane dotyczące kliknięć, które w normalnej sytuacji służą do rozwijania strategii reklamowej firmy.
Działanie takie może być jednocześnie wykorzystywane do poprawy pozycji złośliwych stron WWW w wyszukiwarkach, które użytkownicy mogą uznać za legalne.
Jak firma może chronić się przed złymi botami
Firma może podjąć kilka kroków, aby zabezpieczyć systemy, operacje i pracowników przed zagrożeniem, jakim są złe boty. Przykłady:
Instalacja zapory sieciowej
Zapora sieciowa aplikacji internetowej może monitorować wszystkie przychodzące żądania i weryfikować podejrzenia złośliwego i/lub nietypowego ruchu generowanego przez boty.
Po wykryciu bota zapora sieciowa go blokuje. Aby uzyskać jeszcze większe poczucie bezpieczeństwa, rozważ wdrożenie zapory sieciowej nowej generacji (NGFW), chroniącej nie tylko ruchu przychodzący, ale również wychodzący.
Ochrona przed złośliwym oprogramowaniem
Firma powinna korzystać z dostępnych na rynku programów chroniących przed złośliwym oprogramowaniem. Umożliwiają one skanowanie w czasie rzeczywistym oraz identyfikację, izolację i usuwanie szkodliwych botów oraz złośliwego oprogramowania, nawet z wiadomości e-mail. Rozszerzenia tych programów można wdrożyć w przeglądarkach firmowych. Pomogą one zablokować popularne złośliwe witryny oraz rozpoznają potencjalnie złośliwe pliki do pobrania jako niebezpieczne.
Aktualizacja wszystkich aplikacji
Dobra wiadomość jest taka, że twórcy oprogramowania/usług biznesowych stale monitorują pojawiające się zagrożenia, takie jak nowe typy botów lub style ataków, i na bieżąco publikują aktualizacje zabezpieczeń, które łatają luki. Firma musi dopilnować, aby aktualizacje były pobierane i instalowane, gdy tylko staną się dostępne.
Używanie CAPTCHA
CAPTCHA to skrót od „Completely Automated Public Turing test to tell Computers and Humans Apart”, który oznacza całkowicie automatyczny test Turinga do odróżniania komputerów od ludzi. Ma on na celu powstrzymywanie ataków DDoS. CAPTCHA testuje, czy osoba próbująca uzyskać dostęp do strony WWW jest człowiekiem czy botem. Powszechnie spotykane w Internecie kody CAPTCHA proszą użytkowników o rozwiązanie prostego zadania matematycznego, identyfikację obiektów na obrazach lub rozszyfrowanie rozciągniętego tekstu i liczb. Wszystkie tego typu elementy są niezwykle trudne do odczytania przez bota - ale nie przez człowieka.
Edukowanie pracowników
Jedną z najważniejszych linii obrony przed złymi botami są pracownicy. W końcu złe boty, takie jak boty spamujące, wykorzystują niewiedzę użytkowników, którzy nie są świadomi, jak wielkie szkody mogą spowodować, pobierając plik z niezaufanej wiadomości e-mail. Właśnie dlatego odpowiedzialne firmy organizują dla pracowników szkolenia na temat złych botów, wyrządzanych przez nie szkód, sposobów wprowadzania użytkowników w błąd oraz postępowania w przypadku kliknięcia w podejrzany link. Niektóre przedsiębiorstwa organizują nawet fałszywe ataki phishingowe, aby zidentyfikować osoby, które nie były wystarczająco czujne. Oczywiście nie chodzi o to, aby zawstydzać pracowników, ale aby ich edukować. Dzięki temu w momencie prawdziwego ataku będą wiedzieli, jakie podjąć kroki.
Współpraca z wyspecjalizowanym dostawcą chmury
Aktualnie coraz więcej firm powierza hosting i zarządzanie rozwiązaniami w chmurze wyspecjalizowanym dostawcom. Godny zaufania dostawca stosuje rygorystyczną politykę bezpieczeństwa i procesy, które chronią jego dane oraz dane jego klientów przed złośliwymi działaniami, w tym atakami złych botów.
Dostawcy dbają o bezpieczeństwo 24/24, dają pewność, że na każdym serwerze zainstalowane jest najnowsze oprogramowanie i używają zaawansowanych narzędzi do monitorowania. Pierwsza linia obrony jest zazwyczaj wspierana przez dedykowany zespół ds. bezpieczeństwa sieci, pracujący 24/7/365. Innymi słowy, jeśli potrzebujesz kompleksowej obrony przed złymi botami, pomogą Ci w tym niezawodni dostawcy usług w chmurze.
OVHcloud i boty
Korzystaj z naszych bezpiecznych rozwiązań cloud oraz dedykowanego wsparcia na wypadek ataku botów. Pomagamy naszym klientom zdefiniować strategię ochrony przed botami i zapewniamy najwyższy poziom bezpieczeństwa dzięki szeregowi środków, takich jak zapory sieciowe, szyfrowanie SSL, funkcje kontroli dostępu, weryfikację dwuetapową i skanowanie złośliwego oprogramowania.
Udostępniamy ponadto wszystkie funkcje tworzenia kopii zapasowych i Disaster recovery, dzięki czemu w przypadku incydentu szybko przywrócisz dane.
